Strefa MAX - dzień drugi - "Oko Moskwy".

 
Czym jest osławione "Oko Moskwy"? Otóż "Oko Moskwy", inaczej Duga w kodzie NATO "Woodpacker" to gigantyczny radar poza horyzontalny (OTH) mający w okresie zimnej wojny wykrywać wystrzelone z terytorium USA jądrowe pociski balistyczne.  Czym jest radar OTH? Jak wiadomo odległość na jaką widzi radar jest ograniczona widocznego promieniem horyzontu. Oznacza to, że obiekty znajdujące się pod horyzontem nie mogą być zlokalizowane. Okazuje się jednak, że z pomocą przychodzi budowa atmosfery Ziemi. Na wysokości od 85km do 2000km nad powierzchnią Ziemi znajduje się warstwa zjonizowanych gazów nosząca nazwę jonosfera. Warstwa ta ma taką własność, że odbija fale elektromagnetyczne o określonej częstotliwości. Oznacza to, że radar pracujący na tych częstotliwościach może "zajrzeć" pod horyzont i jego zasięg może wynosić tysiące kilometrów.

W okresie zimnowojennym ZSRR wybudowała dwa tego typu radary: Duga-1  i Duga-2. Pierwszy z nich znajdował się na terenie obecnej Zony.Drugi w Kraju Krasnojarskim.

Duga 1, zwana także Czarnobyl-2 wymagała około 1000 osób obsługi. W rejonie kompleksu zbudowano dla personelu i ich rodzin zamknięte miasteczko, nazwane Kurczatow. Personel stacji nadawczej mieszkał w specjalnie wybudowanym miasteczku Lubecz-1.

W Czarnobylu-2 postawiono dwa zespoły anten odbiorczych, każdy nastrojony na inne pasmo KF. Mniejszy zespół składał się 12 masztów wysokości 90 m (85 m) – na zakres 14 do 30 MHz; większy – z 17 masztów wysokości 150 m (135 m), na zakres 4 do 14 MHz. Oba położone były jeden obok drugiego na przestrzeni około 900 m. Każdy z masztów podtrzymywał 21 szerokopasmowych anten o konstrukcji zbliżonej do dipola Nadienienki. W tylnej części konstrukcji znajdowała się siatka, pełniąca rolę reflektora fal. Konieczność zastosowania dwóch anten podyktowana była rozszerzeniem zakresu częstotliwości, aby uniknąć utrudnień propagacyjnych związanych z zakłóceniami jonosfery przez zorze polarne. Moc nadawcza wynosiła 10MW. Urządzenia nadawczo-odbiorcze były urządzeniami lampowymi stąd też konieczność chłodzenia wodnego aparatury.
W bezpośrednim sąsiedztwie anten pod ziemią znajdowały się urządzenia odbiorcze i centrum dowodzenia.Na południowy zachód od głównego zespołu anten ścianowych znajdowała się konstrukcja antenowa typu CDAA Krug, zbudowana na planie koła z dwoma koncentrycznymi pierścieniami anten, nastrojonymi na te same zakresy co anteny ścianowe, oraz z częściowo zagłębionym w ziemi, centralnie położonym budynkiem z aparaturą i anteną centralną. Konstrukcja ta pełniła rolę pomocniczą, weryfikując odczyt z anten ścianowych oraz służyła do prac eksperymentalnych.
Masa całej konstrukcji w Czarnobylu-2 to ok. 13000-14000 ton. Koszt budowy radaru szacuje się na 0,5 do 1,5 mld dolarów. Na terenie kompleksu znajdowała się niezbędna infrastruktura towarzysząca, w tym środki łączności.


Cały kompleks chroniony był przez jednostki Specnazu. Obronę przeciwlotniczą stanowiły stanowiska rakiet S-75 i S-75M.

Po awarii w czarnobylskiej CzAES okolice radaru zostały skażone a sam radar wyłączony. Obecnie  stanowi atrakcję turystyczną, choć jak widać jest on stopniowo rozbierany. Nie wiem czy legalnie czy też nie. Obecnie Federacja Rosyjska używa radarów typu Voronezh. Posiada ich obecnie 7 sztuk. Jako ciekawostkę można uznać to, że radar tego typu (model DM) może zlokalizować z odległości 8000km obiekt wielkości piłki.

Wokół "Oka Moskwy" narosło też wiele mitów. Szczególnie ten, który wskazywał na to, że urządzenie to miało ponoć służyć kontroli umysłu przez generowane przez niego fale elektromagnetyczne. Oczywiście to bujdy. Choć, w grze "Cień Czarnobyla" rolę Mózgospopielacza odgrywa właśnie osławiona Duga.

Centrum kontrolne.

Centrum kontrolne.

Centrum kontrolne.

Ilość walającej się elektroniki robiła wrażenie.

W kompleksie Duga spędziliśmy około 4 godzin. Jest gdzie chodzić i co oglądać. Niektórzy z nas wspięli się nawet na antenę do wysokości 8 poziomu. Ja wlazłem tylko na 2. Za stary już jestem.

CDN